Ασκήσεις κοπτοραπτικής του Υπουργείου Οικονομικών

Μιχάλης Παπανίδης

Λιγότερες από 48 ώρες υπολείπονται για το κρίσιμο υπουργικό συμβούλιο της Παρασκευής, όπου εκτός απροόπτου θα ζητηθεί η έγκριση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος 2012-2015.

Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν πάρει ψαλίδι και βελόνα, ράβουν και ξηλώνουν τα μέτρα, επιδιώκοντας το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα για την πάσχουσα ελληνική οικονομία με όσο το δυνατόν λιγότερες αντιδράσεις και «απώλειες».

Η συνταγή είναι απλή και περιλαμβάνει, οπωσδήποτε, περιορισμό του μισθολογικού κόστους στο δημόσιο, μείωση των ελλειμμάτων των ΔΕΚΟ, μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυγής αλλά και στοχευμένες κοινωνικές παροχές, οι οποίες όμως θα είναι μικρού ύψους και θα αφορούν όσο το δυνατόν λιγότερο κομμάτι του πληθυσμού.

Οι συνολικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της υλοποίησης του μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής για την περίοδο 2012-2015 θα πρέπει να φθάσουν τα 23 δισ. ευρώ. Πάντως, εκτός από το πακέτο των 23 δισ. ευρώ, εντός του έτους προβλέπονται μέτρα 2 δισ. ευρώ, ώστε να μειωθεί το έλλειμμα στο τέλος του 2011 στα 19 δισ. ευρώ.

Από τα 23 δισ. ευρώ, τα 14 δισ. θα προέλθουν από τη μείωση των δαπανών και τα 9 δισ. ευρώ από την αύξηση των εσόδων. Το οδυνηρότερο θα είναι οι περικοπές των κοινωνικών δαπανών, όπως τα επιδόματα ανεργίας και μάλιστα σε μια περίπτωση, που η εργασία είναι δυσεύρετη και κακοπληρωμένη. Στο πλαίσιο του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, προβλέπονται και περικοπές σε κοινωνικά-προνοιακά επιδόματα, απ' όπου εκτιμάται ότι μπορεί να εξοικονομηθεί ποσό ύψους 1%-2% του ΑΕΠ ή 2,3 δισ. με 4,6 δισ. Ευρώ. Πρέπει λοιπόν να θεωρείται ότι τα κοινωνικά επιδόματα δεν έχουν καμία τύχη να διατηρηθούν ως έχουν, ούτε ως προς το ύψος, ούτε ως προς το πλήθος.

Αντίστοιχα, τα επιδόματα σε ΔΕΚΟ και όπου αλλού διατηρούνται φαίνεται ότι θα αποτελέσουν παρελθόν μετά την εφαρμογή του προγράμματος, ενώ ετούτη την ώρα ζητούμενο παραμένει ο χρόνος, που θα επιβληθούν οι περικοπές και όχι εάν θα διατηρηθούν.

Πάντως, η κυβέρνηση δεν έχει περιθώρια ελιγμών και αυτό για έναν πολύ απλό λόγο. Την ίδια περίοδο, μόνο οι τόκοι μας για το τεράστιο χρέος, το οποίο έχουμε, αυξάνονται 8 δισ. ευρώ, μόνο οι τόκοι. Οποιαδήποτε δημοσιονομική προσαρμογή, πρέπει να ακυρώσει την αύξηση αυτών των τόκων και να πάει παραπέρα, για να μειώσει το μεγάλο έλλειμμα.

Επιστροφή στο 2003

Εξηγώντας την πολιτική και τα μέσα που θα ακολουθήσει ο κ. Παπακωνσταντίνου είπε χαρακτηριστικά:

«Δεν θέλουμε να κάνουμε τίποτε παραπάνω, από το να ξαναφέρουμε τις δαπάνες ως ποσοστό στο ΑΕΠ εκεί που ήταν το 2003. Δεν θέλουμε να κάνουμε τίποτε παραπάνω, από το να ξαναφέρουμε τα έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ, εκεί που ήταν το 2000. Η χώρα αυτό το έχει ξανακάνει. Πώς λοιπόν μπορεί να γίνει;
Μπορεί να γίνει περιορίζοντας το μισθολογικό κόστος του Δημοσίου, μπορεί να γίνει περιορίζοντας τα ελλείμματα στις ΔΕΚΟ, στοχεύοντας καλύτερα τις κοινωνικές παροχές, περιορίζοντας τη μεγάλη φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή, περιορίζοντας το εύρος και τη δαπάνη στο δημόσιο τομέα. Μπορεί να γίνει στοχευμένα, χωρίς να επαναλάβουμε οριζόντιες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, χωρίς να επαναλάβουμε οριζόντιες αυξήσεις σε φορολογικούς συντελεστές, που ξέρουμε ότι τείνουν να πνίξουν την οικονομία, ειδικά σε μια φάση ανάκαμψης».

Τουλάχιστον στις «ασκήσεις επί χάρτου» τόσο φαίνεται να βγαίνουν, αλλά ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει ότι το συνολικό κέρδος για το δημόσιο θα διαμορφωθεί στα ύψη αυτά.

Χαρακτηριστικό των προθέσεων και των επιδιώξεων της κυβέρνησης είναι το γεγονός ότι ο κ. Παπακωνσταντίνου διαπίστωση ότι βρισκόμαστε στη μέση μιας βαθιάς ύφεσης. Το τελευταίο τρίμηνο του 2010 ήταν το χειρότερο, ανέφερε ο υπουργός και εκτίμησε ότι το τρίτο και το τέταρτο τρίμηνο του 2011 η ανάπτυξη θα προχωρήσει με θετικούς ρυθμούς.

Ευχή, προσδοκία ή ανάλυση πρόδρομων δεικτών της ελληνικής οικονομίας, το αποτέλεσμα θα κρίνει την τύχη της χώρας αλλά και το πολιτικό μέλλον της κυβέρνησης.

Τα «ασημικά» που τίθενται προς πώληση

Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει μέχρι στιγμής γνωστά ετούτες τις ώρες έχει προταθεί και εξετάζεται το ενδεχόμενο να πωληθεί ένα επιπλέον 11% των μετοχών που κατέχει το κράτος στη ΔΕΗ τον επόμενο χρόνο, η πώληση ενός επιπλέον 10% του ΟΤΕ στους γερμανούς της Deutsche Telekom(σε τιμή που θα διαμορφωθεί από το μέσο όρο της τιμής κλεισίματος της μετοχής τον τελευταίο μήνα συν ένα υπερτίμημα 15%), καθώς και ενός σημαντικού ποσοστού του ΟΠΑΠ.

Στο χορό των αποκρατικοποιήσεων μπαίνουν για μία ακόμη φορά τα… νερά. ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ φαίνεται ότι θα αναγκαστούν να αναζητήσουν τουλάχιστον στρατηγικό επενδυτή, στον οποίο θα παραχωρήσουν σημαντικό μέρος των μετοχικού τους κεφαλαίου. Πρώτη επιλογή της κυβέρνησης για τη μερική εκχώρηση των δικαιωμάτων επί των δικτύων ύδρευσης είναι η ΕΥΑΘ, η οποία και στο παρελθόν έχει φθάσει πολλές φορές κοντά σε ενδεχόμενο αποκρατικοποίησης.

Για την ΔΕΗ, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα και η σχετική εισήγηση προτείνει τη διάθεση του 11% μέσω του ΧΑ το 2012, ώστε το ποσοστό του Δημοσίου να υποχωρήσει στο 40%. Κομβικό σημείο στην εξέλιξη της μετοχικής σύνθεσης της ΔΕΗ φαίνεται ωστόσο να είναι το ενδεχόμενο πώλησης παραγωγικών μονάδων της επιχείρησης. Η αντίδραση των εργαζομένων, αλλά συγκεκριμένων πολιτικών σχηματισμών είναι ήδη εξαιρετικά έντονη σε κάτι τέτοιο και η κυβέρνηση εξετάζει ήδη εναλλακτικά σενάρια, ώστε να ξεπεραστούν οι αντιδράσεις.

Τέλος, εφέτος αναμένεται να γίνει η διάθεση του 30% της ΔΕΠΑ, ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο διάθεσης μετοχών των ΕΛΠΕ, των οποίων οι εργαζόμενοι βρίσκονται ήδη σε κινητοποιήσεις αντιδρώντας στην περικοπή των μισθών και των επιδομάτων τους.

Για τον ΟΠΑΠ, η πώληση μεριδίου μετοχών θα πάει για το 2012, ενώ εφέτος προχωρεί η ανανέωση των αδειών των τυχερών παιχνιδιών που διαχειρίζεται η εταιρεία.

Σειρά στο χορό των αποκρατικοποιήσεων φαίνεται να παίρνουν σημαντικά λιμάνια της χώρας και κυρίως αυτά που βρίσκονται κοντά σε πύλες εισόδου-εξόδου ή σε μεγάλους και σύγχρονους οδικούς άξονες. Ωστόσο, το οικονομικό επιτελείο φαίνεται να εξετάζει την εμπορική αξία και μικρότερων λιμένων στο Αιγαίο, το Ιόνιο, αλλά και την Κρήτη.

Στο ίδιο μήκος κύματος έχουν υποβληθεί προτάσεις αποκρατικοποίησης για 60(!) περίπου αεροδρόμια της χώρας με έμφαση αυτά που εμφανίζουν αξιοσημείωτη κίνηση και τουριστικό ενδιαφέρον.

Στα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις θα συμβάλλει και η αξιοποίηση του Θριάσιου Πεδίου, ως εμπορευματικού σταθμού, που παρά τα προβλήματα, που εμφανίζει και την παρελκυστική πολιτική της κινεζικής Cosco, φαίνεται ότι θα καταλήξει στον έλεγχο ιδιωτών.

Ένα άλλο μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση είναι η αποκρατικοποίηση των θυγατρικών σε πρώτη φάση αλλά και του ίδιου του ΟΣΕ στη συνέχεια.

Οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, ενισχύουν το κρατικό έλλειμμα και κυρίως για να εισέλθουν στη νέα εποχή απαιτούν τεράστιες επενδύσεις, που η χώρα μας δεν μπορεί να σηκώσει στους ώμους της. Κατά καιρούς έχει εκδηλωθεί σχετικό ενδιαφέρον από σιδηροδρομικούς οργανισμούς της Ευρώπης, αλλά ποτέ δεν υπήρξε συμφωνία.

Τώρα φαίνεται ότι έχει φθάσει η ώρα και ο ΟΣΕ-ολόκληρος ή τμήμα του-να περάσει στον έλεγχο ιδιωτών με την υπόσχεση να συμβάλλουν στον εξυγχρονισμό και την αξιοποίησή του. Σε κάθε περίπτωση η αρχή θα γίνει από την διαβόητη πλέον ΤΡΑΙΝΟΣΕ, η οποία ως κατασκευαστικός μοχλός όλα αυτά τα χρόνια είχε αναλάβει το έργο του εξηλεκτρισμού των δικτύων μας, παράγοντας όμως, πρώτα και κύρια… χρέη.
/www.zougla.gr