ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥ ΑΜΑΡΤΙΑ ΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ: Η επιστήμη μου μελετά και ερμηνεύει σημαντικά γεγονότα που αναφέρονται σε έθνη, πρόσωπα, χώρες, ορισμένες περιόδους της ζωής των ανθρώπων. (Τεγόπουλος – Φυτράκης 1997) 

Σύμφωνα με τον παραπάνω ορισμό γίνετε εύκολα αντιληπτό πώς η ιστορία δεν είναι μια απλά καταγραφή γεγονότων που συντελέστηκαν στο παρελθόν αλλά εμπεριέχει και την διαδικασία της ερμηνείας των γεγονότων αυτών. Με άλλα λόγια ψάχνει το πώς και το γιατί συνέβησαν αυτά που συνέβησαν με απώτερο σκοπό να διδάξει είτε από τα λάθη είτε από τα καλά καμωμένα του παρελθόντος.

Εδώ βρίσκεται και το κλειδί της βασικής αντιπαράθεσης που ταλανίζει την επιστήμη της ΙΣΤΟΡΙΑ. Το πώς και το γιατί για τον κάθε ένα από εμάς είναι τελείως διαφορετικά. Η αντίληψη και η ερμηνεία ενός γεγονότος κάθε άλλο παρά αντικειμενική μπορεί να είναι. Η υποκειμενικότητα στην κρίση ενός γεγονότος είναι η μεγαλύτερη πληγή στην επιστήμη της ιστορίας καθώς επίσης και πεδίο σφοδρών αντιπαραθέσεων από βιβλία αντίθετων συγγραφέων ως τα πάνελ των τηλεοπτικών σταθμών, και τα μπλόγκς των διαφόρων που γράφουν τις απόψεις τους σε θέματα ιστορίας.

Το μεγάλο πανηγύρι της «ιστορικής» αντιπαράθεσης γίνεται ακόμα μεγαλύτερο όταν εμπλακούν σε αυτό και άλλες επιστήμες όπως η λαογραφία, η εθνογραφία, η στατιστική που δίνουν επιχειρήματα, στηρίγματα και πιστοποιήσεις στον κάθε ιστορικό εγκέφαλο ή ανεγκέφαλο που τα χρησιμοποιεί προκειμένου να υποστηρίξει τις απόψεις του.

Ας πάρουμε για παράδειγμα την Ελλάδα, χώρα με πλούτο και έντονη ιστορία. Μνημειώδεις οι πολιτικές μάχες που διαδραματίζονται διεθνώς για το αν ο Μ. Αλέξανδρος ήταν Έλληνας ή Μακεδών (Σκοπιανός) πράγμα που και ο πιο ανίδεος ιστορικός γνωρίζει, αλλά δεν είναι ζήτημα ιστορικών αλά πολιτικών. Για το αν ο Μπότσαρης ήταν Έλληνας ή Αλβανός σύμφωνα με το National Geographic, για το αν οι Αρβανίτες είναι Έλληνες ή Αλβανοί σύμφωνα με τους Αλβανούς και τον αλυτρωτισμό των οποίο εκπέμπουν. Για το αν οι Έλληνες είναι γνήσιοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων ή όχι και κατά πόσο  Ελληνική ήταν η Μακεδονία το 1912-1913 όταν κατελήφθη από τον Ελληνικό στρατό. Οι σοβινιστές από κάθε άλλη πλευρά αναλόγως τι αμφισβητείται το αμφισβητούν  προκειμένου να στηρίξουν τις θέσεις τους. Φυσικά το ίδιο πράττουν και οι υπερπροοδευτικοί που στο όνομα φιλίας και καλής γειτονίας τραβάνε Χ στο παρελθόν αποκρύπτοντας την αλήθεια.

Οι αντιθέσεις και οι αντιπαραθέσεις ωστόσο δεν σταματούν εδώ. Ο υποκειμενισμός της επιστήμης αυτής όπως και όλων των ανθρωπιστικών – ανθρωποκεντρικών επιστημών μεγαλώνει επικίνδυνα όταν στο παιχνίδι μπουν επιχειρηματικά, πολιτικά, οικονομικά ή εθνικά συμφέροντα. Σήμερα όταν τα Μ.Μ.Ε. διαμορφώνουν άποψη και γνώμη, εν τέλει συνείδηση ο κίνδυνος να παρασυρθεί κάποιος από μια καλά σκηνοθετημένη προπαγάνδα γιγαντώνεται. Δεν είναι λίγες οι φορές που τηλεοπτικά πάνελ καλούν σοβινιστές και υπερπροοδευτικούς προς τέρψιν, όχι της αλήθειας, που βρίσκεται κάπου στην μέση πάντα, αλλά του θεάματος και της ακροαματικότητας.  

Ας πάρουμε το μικροσκόπιο της Ελληνικής ιστορίας. Επικές θα μπορούσε να χαρακτηρίσει τις διαμάχες του πληθυσμού αναλόγως πολιτικής ιδεολογίας για το αν ο αγώνας του Άρη Βελουχιώτη (Αθανάσιου Κλάρα) ήταν έντιμος ή όχι. Η αριστερά τον έχει αναγάγει σε ηρωική μορφή της αντίστασης απέναντι στον κατακτητή ενώ η δεξιά σε σφαγέα και δυνάστη των ορεινών χωριών. Το ίδιο συμβαίνει με την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Για άλλους  αποτελεί κορύφωση της αντιχουντικής πάλης, για άλλους μια φοιτητική ανοησία. Σε οικονομικό επίπεδο αναλόγως το καθεστώς ο σοσιαλισμός διδάσκεται σαν αποτυχημένο μοντέλο διακυβέρνησης ενώ αποσιωπούνται οι συνεχείς ήττες του καπιταλισμού σε διεθνές επίπεδο, μετατρέποντας την ιστορία σε εργαλείο χειραγώγησης των λαών σε διεθνές επίπεδο. Κοινωνικά συμφέροντα επίσης αποκρύπτουν την αλήθεια σε σημαντικότατες στιγμές του ανθρώπου με παγκόσμιο αντίκτυπο.  Αλήθεια πόσοι ξέρουν την πραγματική αιτία και τα ουσιαστικά αποτελέσματα της Γαλλικής επανάστασης;

Βλέπουμε λοιπόν πως διαχρονικά υπάρχει σημαντική διχογνωμία για το πώς και το γιατί. Ενστάσεις και παρατηρήσεις, συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις επάνω στην ερμηνεία των γεγονότων στην ένταση και στην έκταση. Τι γίνεται όμως σε κοινές αποδεκτές αλήθειες; Η επανάσταση του 1821 αποτελεί γεγονός της ιστορίας. Ο Δ. Κόκκινος, ο Κ. Παπαρηγόπουλος, ο Σ. Τρικούπης, ο Ι. Φιλήμων και πλήθος άλλων ιστορικών έχουν γράψει για αυτό κι όμως θεωρώντας πως η ιστορία είναι δυναμική και όχι στατική επιστήμη τους αμφισβητούμε. Ήταν ή όχι εθνικός ο αγώνας των Ελλήνων, τι ρόλο έπαιξε η εκκλησία, βοήθησαν ή όχι οι πρόκριτοι; Ήταν ή όχι ταξικός Αγώνας, ποιος ο ρόλος των Αλβανών κ.α. πολλά. Νέα δεδομένα, νέα μυαλά, νέα ερωτήματα.

Η ιστορία μελετά των άνθρωπο και όπως κι αυτός είναι διφορούμενος. Η ματιά πάντα θα είναι υποκειμενική. Φράσεις όπως «η ιστορία γράφεται από τους δυνατούς» πάντα θα υπάρχουν γιατί έτσι είναι. Η πολυγνωμία είναι η ευχή και η κατάρα της ιστορίας, είναι όμως και η ουσία της δημοκρατίας.

ΝΥΦΙΑΤΗΣ