Στο χαρακτήρα των εξεγέρσεων που ταρακουνούν τη βόρεια Αφρική και τις επιπτώσεις σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, τις προοπτικές που δημιουργούν αλλά και την ανάγκη διαμόρφωσης συνεκτικής ελληνικής εξωτερικής πολιτικής απέναντι στην περιοχή επικεντρώθηκαν οι ομιλητές της συζήτησης που διοργανώθηκε την Τρίτη από το ΕΛΙΑΜΕΠ (Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής).
Ομιλητές ήταν ο Αλέξανδρος Κούτσης, ομότιμος καθηγητής στο Πάντειο, ο Σωτήρης Ρούσσος, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, ο Ευάγγελος
Βενέτης, ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ και ο Γενικός Διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ Θάνος Ντόκος, με συντονιστή τον Διευθυντή Ειδήσεων και Ενημέρωσης του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων Νικόλα Βουλέλη.
Έντονες ήταν οι διαφοροποιήσεις για το εάν και κατά πόσο σημειώνεται μια μετάβαση σε δημοκρατικότερα, αντιπροσωπευτικότερα συστήματα διακυβέρνησης ή θα αντιμετωπίσουμε εξωραϊσμένα τα σημερινά καθεστώτα. Το ζήτημα του Ισραήλ, αλλά και των δύο περιφερειακών δυνάμεων - Ιράν και Τουρκίας - απασχόλησε επίσης τους ομιλητές, ενώ για την ελληνική εξωτερική πολιτική επισημάνθηκαν οι ιδιαιτερότητές της, αλλά και οι λόγοι στους οποίους αυτές οφείλονται.
Ο συντονιστής της συζήτησης Νικόλας Βουλέλης αναφέρθηκε στην ανάγκη προετοιμασίας της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής για την αντιμετώπιση πρωτοφανών εξελίξεων και στη σημασία που έχουν οι σχετικές σπουδές, τα ερευνητικά κέντρα και οι δεξαμενές σκέψης. Κυρίως, όμως, επισήμανε την ανάγκη επεξεργασμένου οράματος για την εξωτερική πολιτική με το οποίο να μπορούν να αντιμετωπιστούν τα γεγονότα που διαδραματίζονται στη γειτονιά μας με μακρόπνοο σχεδιασμό και τολμηρές πρωτοβουλίες.
Κατά τη συζήτηση που ακολούθησε, με αφορμή τις ερωτήσεις που ακολούθησαν από το ακροατήριο, επισημάνθηκε η νέα γενιά που αναδύθηκε μέσα από αυτές τις εξεγέρσεις και η οποία δίνει τον τόνο αυτή τη στιγμή στις αραβικές χώρες, αναπτύχθηκαν προβληματισμοί για τις δυνατότητες εκδημοκρατισμού ή φιλελευθεροποίησης των καθεστώτων αυτών και επισημάνθηκαν οι δυσκολίες εφαρμογής δυτικών εννοιών και αντιλήψεων σε χώρες όπου κυριαρχεί το Ισλάμ.
Όσον αφορά την ελληνική συμμετοχή της Ελλάδας στην εφαρμογή της απόφασης του ΟΗΕ για τη Λιβύη, τονίστηκε ότι η χώρα καλώς προσέφερε διευκολύνσεις προς τους Συμμάχους με τους οποίους την συνδέουν συμβατικές υποχρεώσεις, αλλά και εδώ οι ομιλητές στάθηκαν στο εάν υπάρχει επεξεργασμένη στρατηγική για τη Μεσόγειο. Ιδιαίτερα επισημάνθηκε η έλλειψη αναλύσεων και ειδικών που θα ασχοληθούν με την περιοχή, ενώ ο Σ.Ρούσσος επεσήμανε ότι η Ελλάδα μπορεί να συνομιλεί με όλες τις πολιτικές δυνάμεις της περιοχής και μπορεί να αποτελέσει το δίαυλο με την ΕΕ της οποίας αποτελεί μέλος, γεγονός που αποτελεί και το συγκριτικό πλεονέκτημά της έναντι της Τουρκίας.
Η Αθήνα έχει δύο βασικές επιλογές, των ισορροπιών και των πρωτοβουλιών, υπογράμμισε ο κ. Ντόκος. «Με την πρώτη δεν ρισκάρεις, αλλά και δεν έχεις πολλά να κερδίσεις», είπε, «με τη δεύτερη επιλογή παίρνεις ξεκάθαρες θέσεις, διεκδικείς». Ειδικότερα για τη Λιβύη, επισήμανε ότι πρέπει να διερευνηθεί: «Τι θέλουμε πρώτα από την Τρίπολη, αποπληρωμή χρεών; ΑΟΖ; ή ανταλλάγματα σε άλλους τομείς προσφέροντας, για παράδειγμα, διευκολύνσεις σε δυτικούς εταίρους;»
Ο κ. Ρούσσος τάχθηκε υπέρ της συνέχισης της πολιτικής της «ήπιας ισχύος» υπενθυμίζοντας τις πρωτοβουλίες του εκλιπόντος Γ. Κρανιδιώτη για το Παλαιστινιακό, καθώς και την πρωτοβουλία για την ευρωμεσογειακή συνεργασία.
Ως προς τις σχέσεις των διαμαρτυρόμενων ή εξεγερμένων Αράβων με τη Δύση, επισημάνθηκε από όλους ότι η Ευρώπη και η Δύση συνολικά έχει έλλειμμα αξιοπιστίας στην περιοχή και ότι η κοινή γνώμη των Αράβων πρέπει να ξανακερδηθεί. Ο κ. Κούτσης ανέφερε χαρακτηριστικά ότι την τελευταία δεκαετία η δημοτικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών έχει πέσει σημαντικά και ότι το πρώτο πρόβλημα που αναγνωρίζουν στον ισλαμικό κόσμο είναι το Ιράκ και δεύτερο έρχεται το Παλαιστινιακό.
Όμως, κατά τη διάρκεια των εξεγέρσεων και των διαδηλώσεων, όπως σημείωσε, δεν είδαμε ούτε μια καμένη σημαία των Ηνωμένων Πολιτειών ή του Ισραήλ, δηλαδή τα κινήματα αυτά δεν υπήρξαν κατά βάση αντιδυτικά, ωστόσο είναι αβέβαιη η έκβασή τους, καθώς αναμένεται να τραβήξει σε μάκρος η διαδικασία εκσυγχρονισμού των αραβικών κοινωνιών.
Για την πολιτική κατάσταση στη Λιβύη, υπήρξε συμφωνία των ομιλητών ότι ο Καντάφι έχει τελειώσει, αλλά δεν είναι βέβαιο πώς και πότε θα φύγει. Ακούστηκε η πρόταση για τη διαμεσολάβηση του Αραβικού Συνδέσμου από τον κ. Κούτση, κατά της οποίας τέθηκαν οι Ρούσσος και Ντόκος, που εξέφρασαν επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα μίας τέτοιας εξέλιξης.
Ο κ. Ντόκος άφησε ανοιχτή την απάντηση στο ερώτημα της επέμβασης ή μη της διεθνούς κοινότητας κάθε φορά που παραβιάζονται ανθρώπινα δικαιώματα. «Πράγματι, υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά, πράγματι, εκεί που υπάρχουν συμφέροντα, πχ. πετρέλαιο υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον» είπε. «Αλλά αυτό σημαίνει ότι επειδή δεν στηρίζονται όλες οι χώρες, δεν πρέπει να στηριχθεί καμία;» αναρωτήθηκε.
Επεσήμανε επίσης την αντίφαση, ότι η διεθνής κοινότητα κατηγορείται και όταν ενεργεί και όταν μένει άπρακτη. Έφερε το αμφιλεγόμενο παράδειγμα του Κοσόβου, το πιο επιτυχημένο του Ανατολικού Τιμόρ, την αδιαφορία στη σφαγή της Ρουάντα και την εξόντωση άνω του ενός εκατομμυρίου ανθρώπων παλιότερα στην Καμπότζη.
tanea.gr
Ομιλητές ήταν ο Αλέξανδρος Κούτσης, ομότιμος καθηγητής στο Πάντειο, ο Σωτήρης Ρούσσος, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, ο Ευάγγελος
Βενέτης, ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ και ο Γενικός Διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ Θάνος Ντόκος, με συντονιστή τον Διευθυντή Ειδήσεων και Ενημέρωσης του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων Νικόλα Βουλέλη.
Έντονες ήταν οι διαφοροποιήσεις για το εάν και κατά πόσο σημειώνεται μια μετάβαση σε δημοκρατικότερα, αντιπροσωπευτικότερα συστήματα διακυβέρνησης ή θα αντιμετωπίσουμε εξωραϊσμένα τα σημερινά καθεστώτα. Το ζήτημα του Ισραήλ, αλλά και των δύο περιφερειακών δυνάμεων - Ιράν και Τουρκίας - απασχόλησε επίσης τους ομιλητές, ενώ για την ελληνική εξωτερική πολιτική επισημάνθηκαν οι ιδιαιτερότητές της, αλλά και οι λόγοι στους οποίους αυτές οφείλονται.
Ο συντονιστής της συζήτησης Νικόλας Βουλέλης αναφέρθηκε στην ανάγκη προετοιμασίας της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής για την αντιμετώπιση πρωτοφανών εξελίξεων και στη σημασία που έχουν οι σχετικές σπουδές, τα ερευνητικά κέντρα και οι δεξαμενές σκέψης. Κυρίως, όμως, επισήμανε την ανάγκη επεξεργασμένου οράματος για την εξωτερική πολιτική με το οποίο να μπορούν να αντιμετωπιστούν τα γεγονότα που διαδραματίζονται στη γειτονιά μας με μακρόπνοο σχεδιασμό και τολμηρές πρωτοβουλίες.
Κατά τη συζήτηση που ακολούθησε, με αφορμή τις ερωτήσεις που ακολούθησαν από το ακροατήριο, επισημάνθηκε η νέα γενιά που αναδύθηκε μέσα από αυτές τις εξεγέρσεις και η οποία δίνει τον τόνο αυτή τη στιγμή στις αραβικές χώρες, αναπτύχθηκαν προβληματισμοί για τις δυνατότητες εκδημοκρατισμού ή φιλελευθεροποίησης των καθεστώτων αυτών και επισημάνθηκαν οι δυσκολίες εφαρμογής δυτικών εννοιών και αντιλήψεων σε χώρες όπου κυριαρχεί το Ισλάμ.
Όσον αφορά την ελληνική συμμετοχή της Ελλάδας στην εφαρμογή της απόφασης του ΟΗΕ για τη Λιβύη, τονίστηκε ότι η χώρα καλώς προσέφερε διευκολύνσεις προς τους Συμμάχους με τους οποίους την συνδέουν συμβατικές υποχρεώσεις, αλλά και εδώ οι ομιλητές στάθηκαν στο εάν υπάρχει επεξεργασμένη στρατηγική για τη Μεσόγειο. Ιδιαίτερα επισημάνθηκε η έλλειψη αναλύσεων και ειδικών που θα ασχοληθούν με την περιοχή, ενώ ο Σ.Ρούσσος επεσήμανε ότι η Ελλάδα μπορεί να συνομιλεί με όλες τις πολιτικές δυνάμεις της περιοχής και μπορεί να αποτελέσει το δίαυλο με την ΕΕ της οποίας αποτελεί μέλος, γεγονός που αποτελεί και το συγκριτικό πλεονέκτημά της έναντι της Τουρκίας.
Η Αθήνα έχει δύο βασικές επιλογές, των ισορροπιών και των πρωτοβουλιών, υπογράμμισε ο κ. Ντόκος. «Με την πρώτη δεν ρισκάρεις, αλλά και δεν έχεις πολλά να κερδίσεις», είπε, «με τη δεύτερη επιλογή παίρνεις ξεκάθαρες θέσεις, διεκδικείς». Ειδικότερα για τη Λιβύη, επισήμανε ότι πρέπει να διερευνηθεί: «Τι θέλουμε πρώτα από την Τρίπολη, αποπληρωμή χρεών; ΑΟΖ; ή ανταλλάγματα σε άλλους τομείς προσφέροντας, για παράδειγμα, διευκολύνσεις σε δυτικούς εταίρους;»
Ο κ. Ρούσσος τάχθηκε υπέρ της συνέχισης της πολιτικής της «ήπιας ισχύος» υπενθυμίζοντας τις πρωτοβουλίες του εκλιπόντος Γ. Κρανιδιώτη για το Παλαιστινιακό, καθώς και την πρωτοβουλία για την ευρωμεσογειακή συνεργασία.
Ως προς τις σχέσεις των διαμαρτυρόμενων ή εξεγερμένων Αράβων με τη Δύση, επισημάνθηκε από όλους ότι η Ευρώπη και η Δύση συνολικά έχει έλλειμμα αξιοπιστίας στην περιοχή και ότι η κοινή γνώμη των Αράβων πρέπει να ξανακερδηθεί. Ο κ. Κούτσης ανέφερε χαρακτηριστικά ότι την τελευταία δεκαετία η δημοτικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών έχει πέσει σημαντικά και ότι το πρώτο πρόβλημα που αναγνωρίζουν στον ισλαμικό κόσμο είναι το Ιράκ και δεύτερο έρχεται το Παλαιστινιακό.
Όμως, κατά τη διάρκεια των εξεγέρσεων και των διαδηλώσεων, όπως σημείωσε, δεν είδαμε ούτε μια καμένη σημαία των Ηνωμένων Πολιτειών ή του Ισραήλ, δηλαδή τα κινήματα αυτά δεν υπήρξαν κατά βάση αντιδυτικά, ωστόσο είναι αβέβαιη η έκβασή τους, καθώς αναμένεται να τραβήξει σε μάκρος η διαδικασία εκσυγχρονισμού των αραβικών κοινωνιών.
Για την πολιτική κατάσταση στη Λιβύη, υπήρξε συμφωνία των ομιλητών ότι ο Καντάφι έχει τελειώσει, αλλά δεν είναι βέβαιο πώς και πότε θα φύγει. Ακούστηκε η πρόταση για τη διαμεσολάβηση του Αραβικού Συνδέσμου από τον κ. Κούτση, κατά της οποίας τέθηκαν οι Ρούσσος και Ντόκος, που εξέφρασαν επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα μίας τέτοιας εξέλιξης.
Ο κ. Ντόκος άφησε ανοιχτή την απάντηση στο ερώτημα της επέμβασης ή μη της διεθνούς κοινότητας κάθε φορά που παραβιάζονται ανθρώπινα δικαιώματα. «Πράγματι, υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά, πράγματι, εκεί που υπάρχουν συμφέροντα, πχ. πετρέλαιο υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον» είπε. «Αλλά αυτό σημαίνει ότι επειδή δεν στηρίζονται όλες οι χώρες, δεν πρέπει να στηριχθεί καμία;» αναρωτήθηκε.
Επεσήμανε επίσης την αντίφαση, ότι η διεθνής κοινότητα κατηγορείται και όταν ενεργεί και όταν μένει άπρακτη. Έφερε το αμφιλεγόμενο παράδειγμα του Κοσόβου, το πιο επιτυχημένο του Ανατολικού Τιμόρ, την αδιαφορία στη σφαγή της Ρουάντα και την εξόντωση άνω του ενός εκατομμυρίου ανθρώπων παλιότερα στην Καμπότζη.
tanea.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου