Μισθοί και συμβάσεις τύπου... Αργεντινής!

του Κώδστα Κατίκου
Δούρειος ίππος για τη μείωση των μισθών ακόμη και κάτω από τα επίπεδα των 740 ευρώ που προβλέπει η Εθνική Σύμβαση, κρύβεται πίσω από τις ρυθμίσεις του νέου εργασιακού νόμου που πρόκειται να ψηφιστεί την ερχόμενη Τρίτη.
Στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας για τις συμβάσεις εργασίας που θα υπογράφονται πλέον σε επίπεδο εργοδότη και εργαζομένων σε κάθε επιχείρηση, υπάρχει μια νομική αντίφαση: Για ένα ζήτημα (επιχειρησιακές συμβάσεις) υπάρχουν δύο διατυπώσεις! Η μία (του νόμου 3845) που λέει ότι αυτές οι συμβάσεις υπερισχύουν έναντι και της Εθνικής Σύμβασης (σ.σ. με κατώτατο μισθό 740 ευρώ για όποιον πρωτοπιάνει δουλειά) και η άλλη που προωθεί η το υπουργείο Εργασίας όπου λέει ότι αυτές οι συμβάσεις υπερισχύουν έναντι των κλαδικών συμφωνιών, χωρίς όμως να αναφέρεται πουθενά αν διατηρείται ή αν καταργείται, η διάταξη του άρθρου 2 παρ. 7 του νόμου 3845 στο σκέλος που αφορά την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Το υπουργείο Εργασίας διατείνεται πως δεν θα υπάρξει κανένα ζήτημα, αφού οι επιχειρησιακές συμφωνίες δεν θα πέφτουν κάτω από τα επίπεδα της Εθνικής Σύμβασης. Όμως -όπως λένε έγκριτοι νομικοί- θα πρέπει να καταργηθεί και η επίμαχη αναφορά ή να αναδιατυπωθεί όλη η διάταξη της παραγράφου "7" ώστε να μην υπάρχει ούτε ένα παραθυράκι που να μπορεί να παραβιάσει το μισθό των 740 ευρώ.
Η ρύθμιση που προωθεί το υπουργείο δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να ζητήσουν μείωση μισθών υπογράφοντας με τους εργαζόμενους τις λεγόμενες ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας (ΕΕΣΣΕ). Ενώ λοιπόν η διάταξη λέει ότι αυτές οι συμφωνίες είναι πιο ισχυρές από τις κλαδικές συμβάσεις, εν τούτοις, δεν αναφέρει πουθενά αν καταργείται και η υπερίσχυσή τους έναντι και της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης (όπως αναφέρεται στο νόμο 3845 για το μνημόνιο). Εγκριτοι νομικοί είπαν στον "ΑΤ", ότι η εν λόγω διατύπωση του άρθρου 2 παρ. 7 στο νόμο για το μνημόνιο (σ.σ. οι επιχειρησιακές υπερισχύουν έναντι και της Εθνικής Σύμβασης) εξακολουθεί και παραμένει "ζωντανή". Και θεωρούν ότι η "ρύθμιση Κατσέλη" διατηρεί επί του παρόντος τον κατώτατο μισθό σε καθεστώς αμφιλεγόμενης προστασίας.
Ως εκ τούτου, τίθεται ζήτημα για το ποια ρύθμιση θα υπερισχύσει, αν ένας από τους "κακούς" εργοδότες ζητήσει από τον εργαζόμενό του υπό την απειλή απόλυσης, να του μειώσει το μισθό από τα 800 ευρώ στα 650 ευρώ, καθώς νομοθετικά και όσο δεν καταργείται η διατύπωση του νόμου 3845, θα είναι ανοιχτή η κερκόπορτα που θα του δίνει το δικαίωμα να παραβιάσει με επιχειρησιακή συμφωνία ακόμη και τα 740 ευρώ της Εθνικής Σύμβασης.
Και όπως όλοι αντιλαμβάνονται, σε αυτή την περίπτωση δεν χρειάζονται πολλοί, αλλά αρκεί ένας και μόνο εργοδότης που θα ανοίξει ως σύγχρονος "Εφιάλτης" την κερκόπορτα για να παραβιαστεί η Εθνική Σύμβαση.

ΤΙ ΛΕΕΙ ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ
«Οι όροι των Ομοιοεπαγγελματικών και Επιχειρησιακών Συμβάσεων Εργασίας μπορούν να αποκλίνουν έναντι των αντίστοιχων όρων Κλαδικών Συμβάσεων Εργασίας, καθώς και των Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και οι όροι των Κλαδικών Συμβάσεων Εργασίας μπορούν να αποκλίνουν έναντι των αντίστοιχων όρων Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Με απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης μπορεί να ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής».

Η "ρύθμιση" Κατσέλη
«Με ετήσια επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας οι αποδοχές και οι συνθήκες εργασίας είναι δυνατόν να αποκλίνουν από αυτές της αντίστοιχης κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας και όχι πάντως κατώτερα από το επίπεδο της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας».

ΓΙΑ ΠΟΙΟΥΣ ΧΤΥΠΑ Η ΚΑΜΠΑΝΑ Ωθηση στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων με μισθούς και συμβάσεις... Αργεντινής προσδοκά να πετύχει η κυβέρνηση, φέρνοντας με νόμο λιτότητα στον ιδιωτικό τομέα (!), τη στιγμή που όλοι γνωρίζουν ότι η λύση για την ανταγωνιστικότητα είναι η μείωση στο σπάταλο και παρασιτικό δημόσιο τομέα. Ακριβώς επειδή μετά τη συνταγή, είναι λάθος και το "φάρμακο", οι προωθούμενες ρυθμίσεις για μισθούς... τύπου Αργεντινής έχουν ξεσηκώσει το άπαν σύμπαν στις τάξεις των εργαζομένων, ακόμη και όσων δεν απειλούνται από το ενδεχόμενο μείωσης μισθών.
Ετοιμάζονται για σύγκρουση και η πρώτη κρούση για τις κυβερνητικές επιλογές, θα γίνει με τις απεργίες που έρχονται την ερχόμενη εβδομάδα. Οι απόψεις διίστανται και στους εργοδότες, καθώς γνωρίζουν ότι το πρόβλημα μιας επιχείρησης δεν είναι οι μισθοί, αλλά η γραφειοκρατία, η υψηλή φορολογία και οι ακριβές ασφαλιστικές εισφορές.
Όμως με τέτοιες συνταγές και με εργασιακές σχέσεις τύπου "...Γουατεμάλας", όπως τις χαρακτήρισε χθες σε δηλώσεις του και καθηγητής εργατικού δικαίου στο ΑΠΘ Γ. Καζάκος, η κυβέρνηση και το υπουργείο Εργασίας είναι σαν να "εκδικούνται" τον εργαζόμενο στον ιδιωτικό τομέα, αφού τον παραδίδουν στην ανασφάλεια και την ασυδοσία κάποιων κακών εργοδοτών.
Με τη νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Εργασίας, η "καμπάνα" της μείωσης μισθών "χτυπά" για όλους τους κλάδους και τις επιχειρήσεις.

ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Εξίσωση αποδοχών και συμβάσεων εργασίας με αυτές που ισχύουν στον ιδιωτικό τομέα, φέρνει από το 2011 το επικαιροποιημένο μνημόνιο (Νο 3) για 67.000 τραπεζοϋπαλλήλους! Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι: "Οι Αρχές θα παρέχουν στις τράπεζες την απαραίτητη ευελιξία για τις αναγκαίες μειώσεις στο κόστος τους. Ως το τέλος Φεβρουαρίου 2011 οι Αρχές θα καταθέσουν νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες θα κατατάξουν όλους τους εγγεγραμμένους τραπεζικούς υπαλλήλους στο ίδιο καθεστώς, που ισχύει για τον ιδιωτικό τομέα ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς της τράπεζας. Η ευρύτερη μεταρρύθμιση του συστήματος συλλογικών διαπραγματεύσεων αναμένεται να αυξήσει την ευελιξία στον καθορισμό των μισθών και των συνθηκών εργασίας και στον χρηματοπιστωτικό τομέα».

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΔΙΚΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Οι ανατροπές στα εργασιακά δικαιώματα, φέρνουν τα συνδικάτα ενώπιον ευθυνών και προκλήσεων καθώς θα κληθούν να διαπραγματευτούν τις αποδοχές αλλά και τις θέσεις εργασίας σε μια επιχείρηση που θα προβάλλει τον ισχυρισμό ότι αν δεν συμφωνήσουν μείωση μισθών, τότε δεν μένει παρά να γίνουν απολύσεις. Η διάταξη του υπουργείου Εργασίας προβλέπει ότι αν οι εργαζόμενοι μιας επιχείρησης δεν είναι μέλη του κλαδικού τους συνδικάτου, τότε επιτρέπεται η επέκταση της κλαδικής σύμβασης. Όμως αυτό δεν απαγορεύει στον εργοδότη να ζητήσει μισθούς χαμηλότερους από αυτούς που προβλέπει η κλαδική σύμβαση. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να συμφωνήσει το κλαδικό σωματείο. Είναι προφανές ότι τέτοια συμφωνία δεν πρόκειται να υπάρξει και εδώ είναι που έρχεται η σειρά των ίδιων των εργαζομένων να υπερασπιστούν τους μισθούς τους, ιδρύοντας σωματείο εντός της επιχείρησής τους.
Ας δούμε λοιπόν τι μπορεί να κάνει ένα Σωματείο και τι προβλέπει η νομοθεσία για την ίδρυσή του:
1. Σωματείο είναι η ένωση 20 τουλάχιστον εργαζομένων που απασχολούνται στον ίδιο κλάδο της οικονομίας ή εργάζονται στον ίδιο εργοδότη. Τα πρωτοβάθμια σωματεία διακρίνονται σε:
Ομοιοεπαγγελματικά, Κλαδικά, Επιχειρησιακά, Τοπικά, Πανελλαδικά & Τοπικά Παραρτήματα.

Ομοιοεπαγγελματικά είναι τα εργατικά σωματεία που είναι οργανωμένα με βάση το επάγγελμα που ασκεί ο μισθωτός π.χ σωματείο λογιστών, σωματείο οικοδόμων.

Κλαδικά είναι τα εργατικά σωματεία που είναι οργανωμένα με βάση τον κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στον οποίο ανήκει η επιχείρηση όπου εργάζεται ο μισθωτός, π.χ. σωματείο εργαζομένων στη βιομηχανία τσιμέντου, στη χημική βιομηχανία, σωματεία τραπεζοϋπαλλήλων.

Επιχειρησιακά είναι τα εργατικά σωματεία που είναι οργανωμένα με βάση την επιχείρηση ή εκμετάλλευση όπου εργάζεται ο μισθωτός π.χ. σωματείο εργαζομένων ΤΙΤΑΝ, σωματείο εργαζομένων Ναυπηγείων Ελευσίνας.

Τοπικά είναι τα εργατικά σωματεία που είναι οργανωμένα με βάση το επάγγελμα ή τον κλάδο σε μία πόλη ή ένα νομό π.χ. σωματείο εμποροϋπαλλήλων Θεσσαλονίκης.

Πανελλαδικά είναι τα εργατικά σωματεία που είναι οργανωμένα με βάση το επάγγελμα ή τον κλάδο και έχουν πανελλαδική εμβέλεια π.χ. Σύλλογος Τεχνικών Υπαλλήλων Ελλάδας.

Τοπικά παραρτήματα είναι οργανικά τμήματα ενός σωματείου και όχι αυτόνομες οργανώσεις με τοπική ή περιφερειακή εμβέλεια π.χ. τοπικό παράρτημα Συλλόγου Τεχνικών Υπαλλήλων Ελλάδας.
Για να ιδρυθεί μια Πρωτοβάθμια Συνδικαλιστική Οργάνωση απαιτούνται οι παρακάτω ενέργειες:
1. Είκοσι τουλάχιστον μισθωτοί ως ιδρυτικά μέλη που απασχολούνται στον ίδιο κλάδο (ν.1264/82 άρθρο 7παρ.1).
2. Εκλογή από τα ιδρυτικά μέλη 5μελούς προσωρινού Διοικητικού Συμβουλίου.
Ο ίδιος νόμος αναγνωρίζει τις ενώσεις προσώπων ως συνδικαλιστικές οργανώσεις. Οι ενώσεις προσώπων δεν έχουν νομική προσωπικότητα και ιδρύονται με συστατική πράξη που κατατίθεται στον γραμματέα του αρμόδιου Ειρηνοδικείου, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται η εκμετάλλευση και κοινοποιείται στον εργοδότη. Επιτρέπεται η ίδρυση μιας μόνο ενώσεως προσώπων σε κάθε εκμετάλλευση. Στην περίπτωση που μια επιχείρηση αποτελείται από περισσότερες εκμεταλλεύσεις, τότε επιτρέπεται η ίδρυση μίας μόνο ενώσεως προσώπων για όλη την επιχείρηση με τις περισσότερες εκμεταλλεύσεις.
Αν μία επιχείρηση αποτελείται από περισσότερες εκμεταλλεύσεις, πάλι ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων στην επιχείρηση δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερος των 40, για να είναι δυνατή η σύσταση ενώσεως προσώπων.

ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΕΙ ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Με επιχερησιακές συμβάσεις θα «συμφωνούνται» ακόμη και οι θέσεις εργασίας. Αν δηλαδή από ένα πάγωμα προσλήψεων πρόκειται να γλιτώσουν οι μισθοί των ήδη εργαζομένων από την… γκιλοτίνα, τότε αυτό θα υπογράφεται ανάμεσα στον εργοδότη και τον εργαζόμενο. Με το ίδιο σκεπτικό θα μπορεί να συμφωνείται και η εθελουσία έξοδος ενός αριθμού εργαζομένων και κυρίως όσων είναι μεγάλης ηλικίας και τελούν υπό καθεστώς συνταξιοδότησης. Επίσης θα συμφωνούνται οι όροι της μερικής απασχόλησης, των διαθεσιμοτήτων και της εκ περιτροπής εργασίας.
Στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας αλλάζουν όμως επί τα χείρω μια σειρά από παραμετρικές διατάξεις, όπως:
* Μερική απασχόληση: Καταργείται η προσαύξηση κατά 7% όταν η απασχόληση είναι για λιγότερες από 4 ώρες, ενώ η καταργείται και η υπερωριακή αμοιβή κατά 10% για εργασία πέραν των 4 ωρών.
* Επεκτείνεται ο χρόνος της διαθεσιμότητας των εργαζομένων στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα από 6 σε 9 μήνες.
* Επανακαθορίζεται η διάρκεια της απασχόλησης εργαζομένων σε έμμεσο εργοδότη (δανεισμός εργαζομένων) στους 36 μήνες από 18 που είναι σήμερα. Μετά την πάροδο των 36 μηνών ο εργαζόμενος θεωρείται ότι έχει σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου με τον έμμεσο εργοδότη.
* Η δοκιμαστική περίοδος εργασίας πάει στους 12 μήνες (από 2 σήμερα) χωρίς αποζημίωσης λόγω απόλυσης.
* Επανακαθορίζεται ο χρόνος προειδοποίησης για την απόλυση εργαζόμενου με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου, διάρκειας εργασίας από 12 μήνες έως 24 μήνες, σε ένα μήνα. Σε περίπτωση μη προειδοποίησης, τότε προβλέπεται αποζημίωση απόλυσης ενός μηνός.

ΤΑ ΘΟΛΑ ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΓΙΔΕΣ
Στα χέρια των ίδιων των εργαζομένων περνάει πλέον η διαφύλαξη του μισθού τους. Και αυτό γιατί η ρύθμιση της υπουργού Εργασίας Λούκας Κατσέλη βάζει ως προϋπόθεση τη συναπόφαση των συνδικάτων (κλαδικών σωματείων και ομοσπονδιών) σε κάθε επιχειρησιακή σύμβαση εργασίας. Δεδομένο είναι ότι, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τέτοιας μορφής συναπόφαση δεν θα προκύψει, με τον κίνδυνο αντί μείωσης, να γίνει η πλήρης αφαίρεση του μισθού μέσω απολύσεων! Οι συνδικαλιστές εκτιμούν ότι ο νόμος δεν θα έχει εφαρμογή παρά μόνο για ένα μικρό αριθμό επιχειρήσεων, ίσως και κάτω από 200, αλλά όταν έρθουν αντιμέτωποι με το δίλημμα «μείωση μισθού, ή απολύσεις» δεν έχουν απάντηση.
Εδώ λοιπόν είναι που μπορούν να αναλάβουν δράση τα σωματεία εντός τής κάθε επιχείρησης, γιατί είναι σε θέση να γνωρίζουν καλύτερα από τους κατ’ επάγγελμα συνδικαλιστές πού πονάει «το μαγαζί που δουλεύουν» και πώς μπορούν να διαβούν το Ρουβίκωνα χωρίς ή με τις λιγότερες δυνατές απώλειες.
Η ρύθμιση για τις επιχειρησιακές συμβάσεις προβλέπει:
* Γενική εφαρμογή χωρίς περιορισμό. Κάθε επιχείρηση θα μπορεί να ζητήσει μείωση μισθών. Αν δεν υπάρχει σωματείο μέσα στην επιχείρηση, η διαπραγμάτευση θα γίνει με το αντίστοιχο κλαδικό συνδικάτο.
* Οι μισθοί θα πέφτουν χωρίς όριο, αλλά δεν θα είναι κάτω από τα 740 ευρώ. Δυνητικά, ένας εργαζόμενος από τα 1.150 ευρώ μπορεί να βρεθεί στα 740 ευρώ, δηλαδή να υποστεί μείωση της τάξης του 30%!
* Η επιχειρησιακή συμφωνία θα ισχύει για ένα έτος με δυνατότητα παράτασης.
* Απαιτείται η υποβολή κοινής έκθεσης (σωματείου και εργοδότη) στο Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΚΕΕ) που διατυπώνει απλή γνώμη, για τη σκοπιμότητα της υπογραφής ή μη της επιχειρησιακής σύμβασης. Το ΣΚΕΕ δηλαδή δεν μπορεί να ακυρώσει την υπογραφή της σύμβασης.
* Δεν απαγορεύονται οι απολύσεις, αλλά δίνεται η δυνατότητα να συμφωνείται επίσης ανάμεσα σε εργοδότη και εργαζόμενους ο αριθμός των θέσεων εργασίας καθώς και η μερική απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία, διαθεσιμότητα.
* Διατηρείται η επιλογή της καλύτερης σύμβασης επί «συρροής συμβάσεων», αλλά και πάλι αυτή η δυνατότητα είναι μετέωρη αν ένας εργοδότης θελήσει -και στη χειρότερη περίπτωση πετύχει- την υπογραφή επιχειρησιακής σύμβασης με μείωση μισθών.
πηγή